idż do fizyka kwantowa.
1. Rozkład dwumienny; przykłady. Liczba stanów dozwolonych dla układu makroskopowego.

2. Definicja i własności temperatury bezwzględnej; temperatura układów w równowadze cieplnej; pomiar temperatury.

3. Entropia (definicja mikroskopowa, małe przekazy ciepła); stan równowagi.

4. Układ kontaktujący się termicznie ze zbiornikiem ciepła (rozkład kanoniczny).

5. Paramagnetyzm (prawo Curie). Ciepło właściwe oscylatora harmonicznego.

6. Średnia energia i średnie ciśnienie gazu doskonałego.

7. Twierdzenie o wiriale w zastosowaniu do gazu doskonałego. Gazy rzeczywiste.

8. Ogólne równanie stanu gazów doskonałych.

9. Twierdzenie o ekwipartycji energii (wyprowadzenie i przykłady).

10. Maxwellowski rozkład prędkości.

11. Entropia gazu doskonałego; równanie adiabaty.

12. Zasady termodynamiki i związki statystyczne. Sprawność silnika. Cykl Carnota.

13. Potencjały termodynamiczne (wyprowadzenia) i tożsamości Maxwella.

14. Prawo Steana-Boltzmana. Prawo Wina.

15. Stan równowagi pomiędzy fazami; równanie Clausiusa - Clapeyrona.

16. Układy otwarte. Statystyki kwantowe. Granica klasyczna.

17. Rozkład Plancka.

18. Gęstość stanów w przestrzeniach 1, 2, 3-wymiarowych. Periodyczne a sztywne warunki brzegowe.

19. Gaz elektronów swobodnych.

20. Półprzewodniki: gęstość nośników, prawo działania mas, potencjał chemiczny.

Notatki do wykładu z FIZYKI STATYSTYCZNEJ.
Opracowali: J. Ropka, B. Wróbel.
Konsultacje: J. Wolny


4. Układ kontaktujący się termicznie ze zbiornikiem ciepła (rozkład kanoniczny).

Mamy stosunkowo mały układ A kontaktujący się termicznie z dużo większym układem A' - zbiornikiem ciepła i badamy, jak one się zachowują. Z makroskopowego punktu widzenia wyrównają się temperatury, ale nas interesuje mikroskopowy stan układu A: jak będą obsadzane jego stany kwantowe? Ściślej mówiąc, staramy się określić:

ile w warunkach równowagi wynosi prawdopodobieństwo Pr, że układ A znajduje się w dowolnym stanie r o energii Er?

A+A'=A*
E+E'=E*

A - jest to każdy układ mający znacznie mniej stopni swobody niż zbiornik ciepła A' (może to być niewielki układ makroskopowy).

Pr - prawdopodobieństwo, że układ A jest w stanie o energii Er. Załóżmy, że są to stany niezdegenerowane, czyli dany stan jest realizowany przez jedną konfigurację. Pr jest proporcjonalne do liczby stanów układu.

Jeżeli układ A znajduje się w stanie o energii Er, to energia zbiornika wynosi E'=E*-Er. Ale gdy A znajduje się w tym jednym określonym stanie r, wtedy liczba stanów połączonego układu A* jest równa '(E') (Er)

Jeżeli Er<< e* , to rozwijamy w szereg taylora logarytm

dalsze człony pomijamy w stanie równowagi '=, czyli

Rozkład z takim prawdopodobieństwem nazywamy rozkładem kanonicznym:

C- współczynnik proporcjonalności niezależny od r.

Układ w kontakcie cieplnym opisuje tzw. zespołem kanonicznym. Jeżeli układ może dodatkowo wymieniać cząstki, to do opisu używamy tzw. dużego zespołu statystycznego (duży rozkład kanoniczny).

Współczynnik proporcjonalności C można wyznaczyć, korzystając z warunku normalizacji:

gdzie sumowanie odbywa się po wszystkich możliwych stanach układu A niezależnie od ich energii. C musi spełniać zależność:

A zatem

Znajomość rozkładu prawdopodobieństwa pozwala nam bardzo łatwo wyliczyć wartości średnie wszystkich parametrów charakteryzujących układ A, kontaktujący się termicznie ze zbiornikiem ciepła o bezwzględnej temperaturze

Niech parametrem takim będzie na przykład jakaś wielkość y, przyjmująca w stanie r układu A wartość yr. Wartość średnia wynosi:

Dla układu makroskopowego prawdopodobieństwo, że energia układu A znajdzie się w przedziale E i E +dE wyraża się wzorem:

P(E)=C(E)exp[-E]

Ponieważ (E) jest silnie rosnącą funkcją energii, a czynnik ekspotencjalny jest silnie malejącą funkcją energii, więc z bardzo dobrym przybliżeniem można uznać, że układ jest dokładnie w stanie określonym przez energię



Funkcja rozdziału

suma stanów cząsteczki
 
 
- dla rozkładu kanonicznego


Przykład (średnia energia układu)

               

Jeśli znamy funkcję rozdziału, to można policzyć różne wartości średnie układu.


góra