Notatki do wykładu z FIZYKI STATYSTYCZNEJ.
Opracowali: J. Ropka, B. Wróbel. Konsultacje: J. Wolny
6. Średnia energia i średnie ciśnienie gazu doskonałego.
Obliczenia przeprowadzimy przy założeniach, że:
- energia oddziaływań jest dużo mniejsza od energii kinetycznej;
- gaz jest niezdegenerowany, czyli danej konfiguracji odpowiada dokładnie jeden stan i jedna energia;
- cząstki są rozróżnialne, każdą możemy śledzić oddzielnie.
Powyższą funkcję rozdziału można przedstawić w postaci niezależnych iloczynów:
Pierwszy czynnik oznaczamy jako Zx
Obliczenia Zx można łatwo wykonać, jeżeli skorzystamy z faktu, że dla dowolnego zbiornika o rozmiarach makroskopowych,
czyli o dużych Lx, współczynnik przy nx2 jest bardzo mały (o ile tylko nie jest duże, czyli jest to słuszne dla wysokich temperatur).
A zatem kolejne wyrazy tej sumy będą się bardzo mało różnić, czyli z dużym przybliżeniem możemy ją zastąpić całką:
podstawiamy zmienne:
Ostatecznie dla gazu doskonałego w przybliżeniu klasycznym (tj. wysokich temperatur) otrzymujemy:
Mając funkcję rozdziału, możemy policzyć średnią energię cząsteczek gazu: |
|
średnia energia N cząsteczek gazu (n moli): |
|
Średnie ciśnienie gazu doskonałego.
Oznaczmy przez F siłę, z jaką działa cząsteczka w kierunku x na prawą
ściankę pudła, w którym gaz jest zamknięty (tzn. ścianę x=Lx). Fr- wartość tej siły dla cząsteczki znajdującej się
w określonym stanie kwantowym r, w którym energia wynosi r. Przypuśćmy, że przesunęlibyśmy
prawą ściankę zbiornika bardzo powoli w prawą stronę o odcinek dLx. W takim procesie praca, którą wykonałaby cząsteczka na tej ściance -
FrdLx musiałaby być równa ubytkowi energii -dr tej cząsteczki.
Średnią siłę wywieraną przez cząsteczkę na ścianę naczynia otrzymamy uśredniając siłę Fr po wszystkich możliwych stanach cząsteczki
Pamiętając, że |
|
Dla N cząsteczek wynik musimy pomnożyć przez N.
Obliczamy średnie ciśnienie na ściankę naczynia dzieląc siłę przez powierzchnię S=LyLz
Jest to równanie stanu dla niezdegenerowanego gazu doskonałego
góra
|