Sprawozdanie rzeczowe z realizacji programu badawczego w 2003 roku.

1) Wyniki.

Z zaplanowanych celów zrealizowano część, głownie ze względu na skromniejsze środki, którymi dysponowaliśmy, ale również i z tego powodu, iż po przejściu na nowy, silniejszy akcelerator MIG dający prąd 1.7·10⁶ A (poprzednio 0.95 MA) zetknęliśmy sie z szeregiem problemów technicznych i metodycznych, które należało rozwiązac. Tym niemniej udalo się rozszerzyć bazę doświadczalną, osiągnąć istotny postęp w metodyce pomiaru przekrojów czynnych i uzyskać szereg wartościowych rezultatów (aktualnie opracowywanych i przygotowywanych do opublikowania).

Prace są prowadzone dwukierunkowo. Wykonano pomiary testowe i rozpoczęto badania reakcji syntezy pd na akceleratorze MIG w High Current Electronic Institute (Tomsk). Drugim kierunkiem (równolegle prowadzonym) są badania nad metodą stosowania przeciwbieżnych wiązek plazmowych - przy użyciu instalacji TEMP w Tomskim Uniwersytecie Politechnicznym.

Szczegółowa tematyka prac i osiągnięte w 2003 r. wyniki zaprezentowane są w w załączonych publikacjach, można je zreasumować następująco:

• Opracowano metodykę pomiaru rozkładów energetycznych jonów linera w reżymie odwrotnego Z-pinch'u w oparciu o detekcję optycznego widma promieniowania linera oraz w oparciu o wykorzystanie kolektorów jonów,

• Przy użyciu akceleratora MIG HCEI (Tomsk) przeprowadzono eksperymenty mające na celu badanie dynamiki formowania wodorowego linera w konfiguracji odwrotnego Z-pinch'u. Przeprowadzono testowe eksperymenty dotyczące badania reakcji syntezy p+d z wykorzystaniem wspomnianych wyżej dwóch metod pomiaru rozkładu energii protonów w linerze. Przeprowadzono eksperymenty dotyczące pomiaru tła przy badaniach reakcji pd.

• Na instalacji TEMP w TPU (Tomsk), generującej przeciwbieżne wiązki plazmowe, przeprowadzono serię eksperymentów poświęconych ulepszeniu tej metodyki dla celów pomiaru przekrojów czynnych reakcji syntezy. Wykonano pomiary testowe dla reakcji dd w obszarze energii zderzeń deuteronów 3 - 6 keV.

2) Spis publikacji, 2003 r.

1. G. N. Dudkin, B. A. Nechaev, V. N. Padalko, V. M. Bystritsky, V. A. Stolupin, V. M. Bystritskii and J. Wozniak, Generation and interaction of intense counterpropagating plasma flows, Fizika Plazmy, 29 (2003) 714,

2. Vyach. M. Bystritsky, V. V. Gerasimov, A. R. Krylov, S. S. Parzhitski, F. M. Pen'kov, O. M. Shvyryaev, V. A. Stolupin, G. N. Dudkin, B. A. Nechaev, V. M. Padalko, J. Wozniak, G. A. Mesyats, Vit. M. Bystritskii, V. I. Makhrin and N. A. Ratakhin, Measurement of the Astrophysical S-Factor for dd Interaction at Ultralow Deuteron-Collision Energies Using the Inverse Z-Pinch, Yadernaya Fizika, 66 (2003) 1731,

3. V.M. Bystritsky and F.M. Penkov, Analytical estimates of the product yields for nuclear reaction in the ultralow energy range, Physics of Atomic Nuclei, 66 (2003) 76,

4. Vyach. M. Bystritsky, Vit. M. Bystritskii, J. Wozniak, V. V. Gerasimov, G. N. Dudkin, A. R. Krylov, G. A. Mesyats, B. A. Nechaev, V. M. Padalko, S. S. Parzhitski, F. M. Pen'kov, N. A. Ratakhin, S. A. Sorokin and V. A. Stolupin, Dynamics of hydrogen liner formation in the inverse Z-pinch configuration at the MIG accelerator. First results of studying pd reaction, 2004, submitted to Yadernaya Fizika.