Sprawozdanie rzeczowe z realizacji pracy i grantu celowego w 1999 roku.

1) Wyniki.

W 1999 roku wykonano analizę danych doświadczalnych, otrzymanych w poprzednich seansach pomiarowych, mającą na celu wyznaczenie astrofizycznego S-faktora w reakcji dd przy małych energiach zderzeń (2.27, 2.06 i 1.8 keV). Eksperyment wykonywano przy użyciu silnoprądowego akceleratora w HCEI (Tomsk), z wykorzystaniem techniki Z-pinch'u. Uzyskano po raz pierwszy wartości S-faktora dla tego zakresu energii: 53±16; 64±30; 114±68 b·keV, odpowiednio dla podanych wyżej energii zderzeń. Dla tych energii (są to średnie energie zderzeń deuteronów liner'a) wyznaczono również przekroje czynne w reakcji dd jako iloczyn zmierzonego S-faktora i czynnika bariery: 4.3±2.6; 9.8±4.6; 21±6 w jednostkach 10^-33cm². Wyniki pracy zawarte są w preprincie przesłanym do publikacji w European Physical Journal D: V.M.Bystritsky et al., Ästrophysical S-factor for dd reaction at ultralow energies", JINR Preprint D15-99-163, Dubna, 1999.
W 1999 r wykonano cykl eksperymentów poświęconych możliwości zastosowania techniki "inverse Z-pinch", czyli rozchodzącej się wiązki deuteronów, w celu polepszenia stabilności plazmy. Zbadano charakterystyki czasowo-energetyczne deuteronowego linera przyspieszonego do prędkości (2.8 - 7.2)·10⁷ cm/s; w układzie rozchodzącej się wiązki, jak również charakter promieniowania gamma i neutronowego, towarzyszącego procesowi przyspieszania linera i występującym reakcjom. Ulepszono układ pomiarowy pod kątem oddzielenia użytecznych sygnałów od tła. Rezultaty zawarte są w preprincie przesłanym do publikacji w Nuclear Instruments and Methods A: V.M.Bystritsky et al., Ïnverse Z-pinch in fundamental investigations" JINR Preprint D15-99-315, Dubna, 1998.
Rozwinięto metodykę numerycznej analizy danych pomiarowych. W szczeg/olności przeprowadzono obliczenia metodą Monte Carlo efektywności rejestracji neutronów w aktualnej geometrii pomiarowej i dla stosowanych detektorów w celu uściślenia tego parametru, uzyskiwanego wcześniej wyłącznie drogą pomiarów.
Rezultaty badań reakcji pomiędzy lekkimi jądrami w zakresie ultraniskich energii realizowanych w projekcie LESI przedstawiono na 11 sesji PAC (listopad 1999). Uzyskały one wysoką ocenę i rekomendację dla kontynuacji z uwagi na ich wagę zarówno dla astrofizycznych zagadnień jak i ze względu znaczenie w badaniu podstawowych praw i symetrii w silnych oddziaływaniach.
Wyniki dotyczące metodyki odwrotnego Z-pinch'u zostaną zaprezentowane na konferencji "BEAMS-2000", Japonia, lipiec 2000.

2) Publikacje 1999.

1. V.M.Bystritsky et al., Astrophysical S-factor for dd reaction at ultralow energies, JINR Preprint D15-99-163, Dubna, 1999 (submitted to European Physical Journal D

2. V.M.Bystritsky et al., Inverse Z-pinch in fundamental investigations, JINR Preprint D15-99-315, Dubna, 1999 (submitted to Nuclear Instruments and Methods A).