idż do fizyka kwantowa.
1. Rozkład dwumienny; przykłady. Liczba stanów dozwolonych dla układu makroskopowego.

2. Definicja i własności temperatury bezwzględnej; temperatura układów w równowadze cieplnej; pomiar temperatury.

3. Entropia (definicja mikroskopowa, małe przekazy ciepła); stan równowagi.

4. Układ kontaktujący się termicznie ze zbiornikiem ciepła (rozkład kanoniczny).

5. Paramagnetyzm (prawo Curie). Ciepło właściwe oscylatora harmonicznego.

6. Średnia energia i średnie ciśnienie gazu doskonałego.

7. Twierdzenie o wiriale w zastosowaniu do gazu doskonałego. Gazy rzeczywiste.

8. Ogólne równanie stanu gazów doskonałych.

9. Twierdzenie o ekwipartycji energii (wyprowadzenie i przykłady).

10. Maxwellowski rozkład prędkości.

11. Entropia gazu doskonałego; równanie adiabaty.

12. Zasady termodynamiki i związki statystyczne. Sprawność silnika. Cykl Carnota.

13. Potencjały termodynamiczne (wyprowadzenia) i tożsamości Maxwella.

14. Prawo Steana-Boltzmana. Prawo Wina.

15. Stan równowagi pomiędzy fazami; równanie Clausiusa - Clapeyrona.

16. Układy otwarte. Statystyki kwantowe. Granica klasyczna.

17. Rozkład Plancka.

18. Gęstość stanów w przestrzeniach 1, 2, 3-wymiarowych. Periodyczne a sztywne warunki brzegowe.

19. Gaz elektronów swobodnych.

20. Półprzewodniki: gęstość nośników, prawo działania mas, potencjał chemiczny.

Notatki do wykładu z FIZYKI STATYSTYCZNEJ.
Opracowali: J. Ropka, B. Wróbel.
Konsultacje: J. Wolny


10. Maxwellowski rozkład prędkości.

Przestrzeń fazowa.

Do pełnego opisu układu potrzebna jest w mechanice klasycznej znajomość współrzędnych uogólnionych (q) i pędów uogólnionych (p). Przestrzeń, która jest zbudowana na tych współrzędnych i pędach, to przestrzeń fazowa.

f - liczba stopni swobody

- dla rozkładu kanonicznego i wybranego poziomu energetycznego.
W mechanice klasycznej możemy zapisać:
;
- warunek normalizujący

Maxwellowski rozkład prędkości.

Rozważamy gaz w stanie równowagi. Jaki jest rozkład prędkości cząsteczek takiego gazu?

Załóżmy, że w naszych warunkach dozwolony jest klasyczny opis cząsteczek gazu i zajmijmy się szczegółowiej dowolną jednoatomową jego cząsteczką. Taka cząsteczka przedstawia dla nas niewielki, wyróżniony układ znajdujący się w kontakcie termicznym ze zbiornikiem ciepła złożonym z pozostałych cząsteczek gazu i mającym temperaturę T. W przypadku, gdy można zaniedbać siły zewnętrzne, energia naszej cząsteczki jest po prostu jej energią kinetyczną

Możemy postawić teraz pytanie, jakie jest prawdopodobieństwo, że wektor położenia cząsteczki ma wartość z przedziału (r, r+dr) oraz że jednocześnie wartości pędu cząsteczki znajdują się w przedziale (p, p+dp) .

gdzie d3V=dVxdVydVz oraz d3r=dxdydz

Można zapytać, ile cząsteczek ma prędkość w określonym przedziale prędkości.

- średnia liczba cząsteczek na jednostkę objętości, które mają prędkość zawartą w przedziale V,V+dV.

Ponieważ N cząsteczek gazu porusza się niezależnie, prawie nie oddziałując na siebie, więc gaz ten przedstawia statystyczny zbiór cząsteczek, z których pewien ułamek określany prawdopodobieństwem P(r, V) znajduje się pomiędzy r i r+dr, a prędkość pomiędzy V i V+dV. Średnia liczba f(V)d3V jest zatem równa iloczynowi prawdopodobieństwa P(r, V)d3rd3V i całkowitej liczby cząsteczek N podzielonemu przez element objętości d3r. Zatem

gdzie C jest współczynnikiem proporcjonalności.

Równanie to nosi nazwę maxwellowskiego rozkładu prędkości.

Zauważmy, że ani prawdopodobieństwo P(r, V), ani też średnia liczba f nie zależą od położenia r cząsteczki, ponieważ nie może mieć ona uprzywilejowanego położenia w przestrzeni, w przypadku gdy na układ nie działają żadne siły zewnętrzne. P(r, V) zależy tylko od modułu wektora V, a nie zależy od kierunku.

Rozkład szybkości.

F(V)dV - średnia liczba cząsteczek na jednostkę objętości, których szybkość |V| znajduje się pomiędzy V i V+dV

Zależność F(V) jako funkcję modułu prędkości pokazuje poniższy rysunek. Szybkość odpowiadającą maksimum rozkładu F(V)nosi nazwę najbardziej prawdopodobnej szybkości. Można ją znaleźć przyrównując do zera pochodną:

Np. dla cząsteczek azotu w temperaturze pokojowej
Po normalizacji, maxwellowski rozkład szybkości ma postać:

Liczymy średnią energię cząsteczki gazy doskonałego:


Rysunek -Tomasz Walczak

góra