idż do fizyka kwantowa.
1. Rozkład dwumienny; przykłady. Liczba stanów dozwolonych dla układu makroskopowego.

2. Definicja i własności temperatury bezwzględnej; temperatura układów w równowadze cieplnej; pomiar temperatury.

3. Entropia (definicja mikroskopowa, małe przekazy ciepła); stan równowagi.

4. Układ kontaktujący się termicznie ze zbiornikiem ciepła (rozkład kanoniczny).

5. Paramagnetyzm (prawo Curie). Ciepło właściwe oscylatora harmonicznego.

6. Średnia energia i średnie ciśnienie gazu doskonałego.

7. Twierdzenie o wiriale w zastosowaniu do gazu doskonałego. Gazy rzeczywiste.

8. Ogólne równanie stanu gazów doskonałych.

9. Twierdzenie o ekwipartycji energii (wyprowadzenie i przykłady).

10. Maxwellowski rozkład prędkości.

11. Entropia gazu doskonałego; równanie adiabaty.

12. Zasady termodynamiki i związki statystyczne. Sprawność silnika. Cykl Carnota.

13. Potencjały termodynamiczne (wyprowadzenia) i tożsamości Maxwella.

14. Prawo Steana-Boltzmana. Prawo Wina.

15. Stan równowagi pomiędzy fazami; równanie Clausiusa - Clapeyrona.

16. Układy otwarte. Statystyki kwantowe. Granica klasyczna.

17. Rozkład Plancka.

18. Gęstość stanów w przestrzeniach 1, 2, 3-wymiarowych. Periodyczne a sztywne warunki brzegowe.

19. Gaz elektronów swobodnych.

20. Półprzewodniki: gęstość nośników, prawo działania mas, potencjał chemiczny.

Notatki do wykładu z FIZYKI STATYSTYCZNEJ.
Opracowali: J. Ropka, B. Wróbel.
Konsultacje: J. Wolny


15. Stan równowagi pomiędzy fazami; równanie Clausiusa - Clapeyrona.

Oznaczamy przez N1 liczbę cząsteczek substancji znajdujących się w fazie 1, a przez N2 liczbę cząsteczek substancji znajdujących się w postaci odpowiadającej fazie 2.

Czy w stanie równowagi scharakteryzowanym określoną temperaturą T i ciśnieniem będzie istnieć tylko faza 1, czy tylko faza 2, czy też będą mogły istnieć obie fazy równocześnie? Ponieważ utrzymujemy stałe wartości temperatury T i ciśnienia p, więc na te pytania można odpowiedzieć badając całkowitą energię swobodną G układu.
G=G1+G2 gdzie G1 jest energią swobodną fazy 1, a G2 jest energią swobodną fazy 2.
W zadanej temperaturze i ciśnieniu średnia energia, entropia i objętość poszczególnych faz układu są proporcjonalne do dostępnej przestrzeni fazowej:

  i  


energia swobodna liczona na cząsteczkę i-tej fazy w określonej temperaturze T i przy ciśnieniu p.


G=N1g1+N2g2

Jeżeli obie fazy współistnieją w stanie równowagi, wartości N1 i N2 muszą być takie, by G było minimalne. Więc G musi pozostać stałe dla nieskończenie małych zmian N1 i N2 , a więc

Dla współistnienia dwóch faz w stanie równowagi

Jeżeli T i p są takie, że g1 <  g2, to G ma minimalną wartość, o ile wszystkie cząsteczki substancji znajdują się w fazie 1, tak że G=Ng1. Wtedy w stanie równowagi może istnieć tylko faza 1.

Jeżeli T i p są takie, że g1 > g2 , to G ma wartość min., gdy wszystkie cząsteczki substancji są w fazie 2, tak że G=Ng2. Wtedy tylko faza 2 może istnieć w stanie równowagi.

Natomiast, jeżeli T i p mają takie wartości, że g1 = g2 , dowolna liczba N1 cząsteczek fazy 1 może współistnieć w stanie równowagi z N2 cząsteczkami.



Miejsce geometryczne punktów odpowiadających takim wartościom T i p, dla których g1 = g2, przedstawia krzywa równowagi faz, wzdłuż której obie fazy mogą współistnieć w stanie równowagi.


Równanie Clausiusa-Clapeyrona



Zauważmy, że jeżeli mamy do czynienia z jakąś ilością substancji, złożoną np. z N cząsteczek, to zmianę entropii i objętości związaną z transformacją fazy można obliczyć jako:

Ponieważ przy zmianie stanu skupienia zachodzi także zmiana entropii, więc musi nastąpić pochłanianie ciepła. To utajone ciepło przemiany fazowej L12 określamy jako ciepło pochłonięte w przypadku, gdy określona ilość fazy 1 przechodzi w fazę 2, o ile obie fazy współistnieją w stanie równowagi. Ponieważ proces zachodzi w stanie w temperaturze T, to równanie Clausiusa - Clapeyrona może być napisane w postaci :

Na przykład: dla danej przemiany mierząc zależność temperatury przemiany od ciśnienia mo-żemy określić ciepło przemiany.

góra