BADANIA W ZAKRESIE FIZYKI MIONOWEJ ORAZ SYNTEZY
JĄDROWEJ
(Sprawozdanie z badań statutowych w roku 2000)
Nr umowy: 11.220.01M
KIEROWNIK ZADANIA: dr Jan Woźniak
WSPÓŁPRACOWNICY:
M.Filipowicz - ZGJ
oraz współpracownicy z:
ZPE WFITJ AGH;
IFJ im. H.Niewodniczańskiego w Krakowie;
ZIBJ Dubna, Rosja;
Physics
Institute, University of Fribourg, Szwajcaria
Meson Facility TRIUMF, Vancouver, Kanada;
High Current Electronics Institute, Tomsk, Rosja;
Paul Scherrer Institute, Szwajcaria
Meson Facility Triumf, Vancouver, Kanada
FINANSOWANIE:
działalność statutowa, dotacja
KBN do współpracy międzynarodowej
OPIS PRAC.
W roku 2000 kontynuowano, we współpracy z w.w. ośrodkami, prace
w zakresie fizyki atomów mionowych, dotyczące w szczególności
rozpraszania atomów dμ, tμ i pμ w zestalonych
mieszaninach izotopów wodoru
oraz badania syntezy jądrowej w molekułach μdt i μd3He.
Kontynuowane były także badania
syntezy lekkich jąder przy małych energiach
zderzeń (E < ~ keV) przy wykorzystaniu techniki Z-pinchu.
Wyniki prac, ktore zostaly zakończone lub częściowo zakończone,
przedstawiono w publikacjach w czasopismach [1, 2], raportacie
rocznym z badań [3] oraz w wystąpieniu konferencyjnym [4].
Omówienie jednej z naszych prac ukazało się w sierpniowym numerze
przeglądowego czasopisma Physical Review Focus [5].
Oto szczególowa problematyka prac:
- Eksperyment E742: rozpraszanie atomów mionowych
W ramach o współpracy TRIUMF-DUBNA-FRIBOURG-CRACOW
kontuynuowano analizę danych doświadczalnych eksperymentu E742
(Triumf, Vancouner)
w celu ilościowego opisu efektu Ramsauera-Townsenda w
rozpraszaniach dμ+ p, tμ+ p,
a także zaobserwowanego po raz pierwszy zjawiska silnej emisji
zimnych atomów pμ z cienkich warstw stałego wodoru.
Przygotowywane są końcowe publikacje wyników.
-
Synteza jądrowa w molekułach μdt
Zakończono analizę i opublikowano wyniki eksperymentów (współpraca
TRIUMF-FRIBOURG-CRACOW)
dotyczących rezonansowego
tworzenia molekuł mionowych μdt i następującej w nich fuzji dt
[1]. Praca zakończona.
-
Synteza jądrowa w molekułach μd3He
W ramach współpracy FRIBOURG-DUBNA-PSI-CRACOW
(projekt R-98-02)
w 2000 r przeprowadzono w Paul Scherrer Institute kolejny seans pomiarowy
dotyczący badania szybkości syntezy jądrowej w molekułach μd3He; osiągnięto dzięki niemu niezbędną statystykę pomiarową.
Praca jest aktualnie w stadium opracowywania wyników.
Częściowe rezultay były prezentowane na konferencji [4] a także zawarte
są w sprawozdaniu rocznym PSI [3]. Praca jest kontynuowana.
-
Badanie syntezy lekkich jąder przy małych energiach zderzeń przy
użyciu techniki Z-pinch'u
W pracy [2] przedstawiono rezultaty eksperymentów przeprowadzonych
w ramach współpracy DUBNA-TOMSK-KRAK/OW na generatorze plazmowym
w HCEI (Tomsk), mających na celu badanie reakcji fuzji d-d przy małych
energiach zderzeń (100 eV - 1.5 keV) w oparciu o technikę Z-pinch'u.
Określono w nich górną granicę przekrojów czynnych na poziomie
10-34, 10-33 i 10-32 cm2 (odpowiednio dla Ecoll = 1.46, 0.34 i
0.11 keV). Dotychczas nie było żadnych danych eksperymentalnych dla tego
zakresu energii zderzeń. Praca będzie kontynuowana. Aktualnie opracowywuje
się metodykę tzw. odwrotnego Z-pinch'u.
PUBLIKACJE 2000
Czasopisma:
- M.C. Fujiwara, A. Adamczak, J.M. Bailey, G.A. Beer, J.L. Beveridge,
M.P. Faifman, T.M. Huber, R.
P. Kammel, S.K. Kim, P.E. Knowles, A.R. Kunselman, M.
Maier, V.E. Markushin, G.M. Marshall, C.J. Martoff, G.R. Mason,
F. Mulhauser, A. Olin, C. Petitjean, T.A.
Porcelli, J. Woźniak, and J. Zmeskal:
Resonant Formation of dμt Molecules in Deuterium: An Atomic
Beam Measurement of Muon Catalyzed dt Fusion,
Physical Review Letters, 85, 8 (1999) 1642
-
V.M. Bystritsky, V.M. Grebenyuk, S.S. Parzhitskii, F.M. Penkov,
V.T.Sidorov
V.A. Stolupin,
T.L. Bulgakov, G.A. Mesyats, A.A. Sinebryukhov, V.A. Sinebryukhov,
S.A. Chaikovsky, A.V. Luchinsky, V.I. Makhrin, N. Ratakhin, S.A.
Sorokin,
Vit.M. Bystritskii, M. Filipowicz, J. Woźniak, E. Guła, :
Experimental investigation of dd reaction in range of ultralow
energies using Z-pinch,
Laser and Particle Beams, 18 (2000) 1
Raporty:
-
A. Del Rosso, M. Augsburger, V.M. Boreiko, V.M. Bystritsky,
W. Czapliński, C. Donche-Gay, M. Filipowicz, O. Huot,
P.E. Knowles, F. Mulhauser, V.N. Pavlov, F.M. Penkov, C. Petitjean,
N.P. Popov, V.G. Sandukovsky, L.A. Schaller, H. Schneuwly, V.A.
Stolupin, J. Woźniak:
Measuring μd3He Fusion,
PSI Sci. Rep. 1999, vol. I (2000) 16
Konferencje:
-
P.E. Knowles, M. Augsburger, A. Del Rosso, C. Donche-Gay, O. Huot,
F. Mulhauser, L.A. Schaller, H. Schneuwly,
V.M. Boreiko, V.M. Bystritsky, V.N. Pavlov, F.M. Penkov,
V.G. Sandukovsky, V.A. Stolupin, C. Petitjean, N.P. Popov,
W. Czapliński, M. Filipowicz, J. Woźniak:
Muon Catalyzed Deuterium-Helium-3 Fusion,
Swiss Physical Society Meeting, 16-17 March 2000, Montreau,
Switzerland
Inne:
-
One Less Bottleneck for Fusion,
Physical Review Focus, 6, 7, 18 August 2000,
http:////focus.aps.org//v6//aug00.html